2-р анги Лекц №4

Нийлмэл эфир  R-C-OR’

(Энгийн эфирR-O-R’)

Нэршил: Нийлмэл эфирийг ихэвчлэн хүчлийн давс мэтээр үзэж нэрлэдэг. Жнь:

H-C- OOCH₃                 CH₃COOC₂H₅                              CH₃COOC₅H₁₁

Шоргоолжны хүчлийн              цууны хүчлийн                                  цууны хүчлийн 

Метилийн эфир                       этилийн эфир                                      амилын эфир

 Физик шинж: Усанд муу спиртэнд сайн уусдаг. Ихэнх нийлмэл нийлмэл эфирүүд нь жимсний үнэртэй байдаг.

Хими  шинж:

1.      Гидролизод орно.          H₂SO₄

CH₃ -COOC₂H₅   + H₂O                      CH₃COOH + C₂H₅OH

2.      Шүлттэй (саванжих урвал)урвалд орно.

CH₃ COO-C₂H₅   + NaOH  CH₃COONa + C₂H₅OH

Гарган авах: Спирт ба хүчлээс эфиржих урвалаар гарган авна.

                                                                    H₂SO₄

1. CH₃COOH + C₂H₅OH                   CH₃ -COOC₂H₅   + H₂O (этилацетат)

2. C₂H₅OH + H₂SO₄ C₂H₅O – SO₂-O C₂H₅  + 2 H₂O (диэтилсульфат)

3. C₂H₅OH + HNO₃ C₂H₅O – NO₂  +  H₂O (этилнитратфат)

4. Байгалийн эх булаг. Байгальд өндөр молекулт хүчил спиртээс үүссэн нийлмэл эфир тохиолдох бөгөөд үүний нэг нь лав (воск)юм. Лавын найрлаганд C₂₄ – C₃₂ хүчил бүхий,  C₁₄ – C₃₀ спирт оролцдог.